قهوه‌های روبوستا و عربیکا؛ دو چهره از یک دانه
قهوه‌ای که هر روز می‌نوشیم، بیشتر از دو گونه اصلی گیاه قهوه به دست می‌آید: عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta). این دو گونه تفاوت‌های زیادی در طعم، ترکیب و شرایط کشت دارند و شناخت آن‌ها به انتخاب قهوه‌ای متناسب با سلیقه‌مان کمک می‌کند.
عربیکا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد قهوه جهان را تشکیل می‌دهد. این گونه در ارتفاعات خنک و مرطوب رشد می‌کند و طعمی ملایم، میوه‌ای و گاهی شیرین دارد. میزان کافئین آن کمتر است و به همین دلیل تلخی‌اش سبک‌تر و رایحه‌اش پیچیده‌تر است. قهوه‌های تخصصی و پرمیوم اغلب از عربیکا تهیه می‌شوند.
روبوستا در مناطق گرم‌تر و کم‌ارتفاع کشت می‌شود و مقاومت بالایی در برابر آفات دارد. طعم آن قوی‌تر، تلخ‌تر و خاکی‌تر است و کافئین بیشتری دارد. همین ویژگی باعث می‌شود برای اسپرسوهای غلیظ و قهوه‌های انرژی‌زا پرکاربرد باشد.
ترکیب این دو گونه نیز در بسیاری از برندها رایج است؛ مثلاً قهوه‌ای با ۷۰٪ عربیکا و ۳۰٪ روبوستا می‌تواند تعادلی میان عطر ملایم و کافئین بالا ایجاد کند.
🔹 عربیکا (Arabica)
- خاستگاه: اتیوپی؛ امروز بیشتر در آمریکای لاتین، شرق آفریقا و برخی مناطق آسیا کشت می‌شود.
- شرایط رشد: نیازمند ارتفاع بالا (۱۲۰۰ تا ۲۲۰۰ متر)، آب‌وهوای خنک و بارندگی مناسب.
- ویژگی طعمی:
- طعم ملایم و پیچیده با نت‌های میوه‌ای، گل‌دار یا گاهی اسیدیته‌ی دلپذیر.
- شیرینی طبیعی بیشتر از روبوستا.
- میزان کافئین: حدود ۱ تا ۱.۵٪ (کمتر از روبوستا).
- سهم بازار: حدود ۶۰–۷۰٪ قهوه جهان.
- کاربرد: قهوه‌های تخصصی، موج سوم، و ترکیباتی که روی طعم و عطر تمرکز دارند.
🔹 روبوستا (Robusta)
- خاستگاه: آفریقای مرکزی و غربی؛ امروز بیشتر در ویتنام، اندونزی و برزیل کشت می‌شود.
- شرایط رشد: مقاوم‌تر از عربیکا، حتی در ارتفاع پایین و شرایط سخت آب‌وهوایی رشد می‌کند.
- ویژگی طعمی:
- طعم قوی، تلخ و خاکی‌تر.
- نت‌های چوبی یا گاهی فلفلی.
- کرمای ضخیم‌تر هنگام عصاره‌گیری اسپرسو.
- میزان کافئین: حدود ۲ تا ۲.۷٪ (تقریباً دو برابر عربیکا).
- سهم بازار: حدود ۳۰–۴۰٪ قهوه جهان.
- کاربرد: اسپرسوهای پرقدرت، قهوه فوری (Instant Coffee) و ترکیبات انرژی‌زا.
🔹 ترکیب عربیکا و روبوستا
خیلی از برندها برای رسیدن به تعادل طعم و قدرت، این دو گونه رو با هم ترکیب می‌کنن:
- ۷۰٪ عربیکا + ۳۰٪ روبوستا: متداول‌ترین ترکیب؛ رایحه و طعم خوب عربیکا + کرما و قدرت روبوستا.
- ۱۰۰٪ عربیکا: مناسب کسانی که طعم نرم‌تر و میوه‌ای دوست دارن.
- ۱۰۰٪ روبوستا: کمتر رایج، اما برای کسانی که به دنبال کافئین بالا و تلخی سنگین هستن کاربرد داره.
✅ خلاصه:
- عربیکا = طعم متنوع، عطر پیچیده، کافئین کمتر.
- روبوستا = قدرت بیشتر، تلخی بالاتر، کافئین زیاد.